Τον Ιούλιο του 2017 υπογράφηκε η σύμβαση για την κατασκευή της Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων Θήβας (ΜΕΑ Θήβας) με προϋπολογισμό περίπου 16,5 εκ. ευρώ. Το συγκεκριμένο έργο είναι σήμερα υπό κατασκευή.
Η υπογραφή της σύμβασης έγινε παρουσία του υφυπουργού περιβάλλοντος της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, του Περιφερειάρχη Στερεάς και πολλών Δημάρχων, οι οποίοι με δηλώσεις τους διαφήμισαν το εργοστάσιο και το παρουσίασαν ως την ιδανική λύση για το πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων στην περιοχή, η οποία υπηρετεί τους στόχους της ανακύκλωσης και άλλα πολλά.
Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
Τα αστικά απορρίμματα μπορούν να αξιοποιηθούν με δύο τρόπους.
Ο ένας είναι να συλλέγονται «σύμμεικτα», δηλαδή όλα μαζί σε έναν κάδο, και στη συνέχεια είτε να θάβονται στο ΧΥΤΑ, όπως γίνεται μέχρι σήμερα, είτε να διαχωρίζονται ανά «κλάσμα» (πχ οργανικά, χαρτί, πλαστικό κλπ) μέσω μίας Μονάδας Επεξεργασίας.
Ακριβώς όμως επειδή τα απορρίμματα θα συγκεντρώνονται εξ αρχής σύμμεικτα και όχι σε διαφορετικούς κάδους, τα κλάσματα που προκύπτουν από τη μηχανική διαλογή είναι επιμολυσμένα και ακατάλληλα για κάθε χρήση. Με απλά λόγια, τα χαρτιά, τα πλαστικά ή τα αποφάγια που έχουν πέσει στον ίδιο κάδο με ένα μπουκάλι χλωρίνης επιμολύνονται και δε μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν.
Ο δεύτερος τρόπος αξιοποίησης είναι η διαλογή στην πηγή, δηλαδή η συλλογή ξεχωριστών κατηγοριών απορριμμάτων σε ξεχωριστούς κάδους. Στην περίπτωση αυτή, τα υλικά που προκύπτουν μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, πχ τα οργανικά απόβλητα μπορούν εύκολα να μετατραπούν σε εδαφοβελτιωτικό υλικό (compost).
Επισημαίνουμε ότι στο Δήμο Θήβας, ενώ το ζήτημα της διαχείρισης απορριμμάτων συζητιέται επί δεκαπέντε τουλάχιστον χρόνια, ακόμη δεν έχουν τοποθετηθεί ξεχωριστοί κάδοι. Με δυο λόγια, οι δημοτικές Αρχές δεν έχουν κάνει τίποτα απολύτως προς την κατεύθυνση της διαλογής στην πηγή.
Με βάση τη Μελέτη της ΜΕΑ Θήβας, σε αυτήν θα οδηγούνται ετησίως 32.000 τόνοι σύμμεικτων απορριμμάτων, 7.000 τόνοι ιλύος (λάσπης) από την εγκατάσταση του βιολογικού καθαρισμού, 1.850 τόνοι προδιαλεγμένων οργανικών και 1.300 τόνοι πρασίνων.
Είναι προφανές ότι η Μονάδα θα τροφοδοτείται κυρίως με ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ απορρίμματα, τα οποία θα επεξεργάζονται ως εξής.
Το μολυσμένο οργανικό κλάσμα που θα ξεχωρίζεται στην ΜΕΑ, μαζί με τη λάσπη του βιολογικού θα υφίστανται επεξεργασία (αναερόβια ζύμωση) με στόχο την παραγωγή βιοαερίου και μέσω αυτού ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία βαφτίζεται πράσινη και θα αποφέρει έσοδα από την πώλησή της.
Το υπόλειμμα αυτής της διαδικασίας αποτελεί μία επιμολυσμένη και μη επαναχρησιμοποιήσιμη υδαρή μάζα, φτωχή σε οργανική ύλη, η οποία μετά από σταθεροποίηση θα θάβεται στο ΧΥΤΑ.
Τα υπόλοιπα συστατικά των σύμμεικτων απορριμμάτων (χαρτί, πλαστικό κλπ) θα διαχωρίζονται ανά είδος – και θερμαντική αξία – και επειδή ως επιμολυσμένα δεν έχουν καμία αξία στην αγορά της ανακύκλωσης, θα βαπτίζονται ως εναλλακτικό καύσιμο (RDF) ή βιομάζα, θα στοιβάζονται καταρχήν στον ΧΥΤΑ και θα περιμένουν για το επόμενο βήμα.
Ποιο θα είναι λοιπόν το επόμενο βήμα?
Το επόμενο βήμα είναι να χρησιμοποιηθούν ως καύσιμο, είτε σε νέα εργοστάσια καύσης για παραγωγή ενέργειας που θα κατασκευαστούν, είτε σε εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που σήμερα λειτουργούν στην περιοχή μας και χρησιμοποιούν ως καύσιμο φυσικό αέριο, αλλά αργότερα με μικρές τροποποιήσεις θα μπορούν να χρησιμοποιούν ως καύσιμο το RDF, το οποίο μάλιστα θα είναι πάρα πολύ φθηνό. Με άλλα λόγια, η κατασκευή και λειτουργία της ΜΕΑ Θήβας ανοίγει το δρόμο για την καύση των απορριμμάτων.
Δεν πρόκειται για μια μεμονωμένη περίπτωση, αλλά για την κεντρική επιλογή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των κυβερνήσεων και της πλειοψηφίας Περιφερειών και Δήμων. Χαρακτηριστικά, αυτή την περίοδο χρηματοδοτείται η κατασκευή περίπου 20 παρόμοιων Μονάδων σε ολόκληρη την Ελλάδα. Κάποιες από αυτές (οι μεγαλύτερες) κατασκευάζονται με Συμβάσεις Δημοσίου – Ιδιωτικού Τομέα, ενώ οι πιο μικρές με δημόσια χρηματοδότηση. Το πιθανότερο είναι οι τελευταίες να παραχωρηθούν προς χρήση στους μεγαλοεργολάβους που τα κατασκευάζουν.
Βασική αιτία του παραπάνω σχεδιασμού είναι ότι η διαχείριση των απορριμμάτων αποτελεί μια επιχειρηματική δραστηριότητα με υψηλή κερδοφορία και μάλιστα χωρίς κανένα ρίσκο, δεδομένου ότι η παραγωγή σκουπιδιών δεν σταματάει. Δεν αποκλείεται μάλιστα κατά την λειτουργία των εργοστασίων να τεθούν από τους επιχειρηματίες και ποινικές ρήτρες για δεσμευτικές ποσότητες σύμμεικτων σκουπιδιών που θα πρέπει να εισάγονται στο εργοστάσιο, δεδομένου ότι για αυτούς τα σκουπίδια είναι πρώτη ύλη και πηγή κέρδους.
Συνεπώς, αντί να επιδιώκεται η όσο το δυνατό μικρότερη παραγωγή απορριμμάτων, η λειτουργία της ΜΕΑ θα “ζητάει” συνέχεια επιπλέον τόνους απορριμμάτων, στο όνομα της παραγωγής ενέργειας και της αύξησης της κερδοφορίας του φορέα εκμετάλλευσης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τη Μελέτη της ΜΕΑ, ακόμη και οι 1.850 τόνοι προδιαλεγμένων που θα εισάγονται σε αυτήν, θα υφίστανται αναερόβια ζύμωση για παραγωγή βιοαερίου, το οποίο θα καίγεται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Τη στιγμή που θα μπορούσαν μετά την επεξεργασία με τα πράσινα να γίνουν compost υψηλής ποιότητας για δοθούν σε μικροκαλλιεργητές της περιοχής μας.
Είναι φανερό λοιπόν ότι η κατασκευή και λειτουργία της ΜΕΑ Θήβας προετοιμάζει ουσιαστικά την καύση των απορριμμάτων και θα πρέπει οι συνδυασμοί που συμμετέχουν στις εκλογές και υποστηρίζονται από τα μνημονιακά κόμματα να πάρουν θέση και να μην κοροϊδεύουν το λαό της Θήβας μιλώντας γενικά για ανακύκλωση και διαλογή στην πηγή. Να μην εκπλαγούν αρκετοί υποψήφιοι που συμμετέχουν στους συνδυασμούς αυτούς και παλαιότερα ξόρκιζαν την καύση των σκουπιδιών, αν τα επόμενα χρόνια τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της περιοχής χρησιμοποιούν το RDF της ΜΕΑ Θήβας ως καύσιμο, επιβαρύνοντας την ατμόσφαιρα της πόλης με φουράνια, διοξίνες και βαρέα μέταλλα που περιέχονται σε αυτό.
Οι θέσεις της Λαϊκής Συσπείρωσης
1. Διαμόρφωση ολοκληρωμένου σχεδίου διαχείρισης απορριμμάτων με άξονα την κάλυψη των αναγκών του λαού, στη βάση των αναγκών και των ιδιαιτεροτήτων της περιοχής μας. Κατάργηση της ανταποδοτικότητας και της εμπορευματοποίησης των υπηρεσιών.
2. Πρόληψη της παραγωγής απορριμμάτων και ανακύκλωση με διαλογή στην πηγή των συσκευασιών, των μετάλλων, του έντυπου χαρτιού και του οργανικού κλάσματος (βιοαποβλήτων) με κομποστοποίηση. Χρηματοδότηση των δήμων για την εφαρμογή προγραμμάτων διαλογής στην πηγή με συστηματική παρακολούθηση και έλεγχο αποτελεσμάτων.
3. Ορθολογική και ασφαλής αποκομιδή των απορριμμάτων και λειτουργία των όποιων εγκαταστάσεων διαχείρισης από τις υπηρεσίες του δήμου, με διεκδίκηση και εξασφάλιση κρατικής χρηματοδότησης για σύγχρονο εξοπλισμό, υποδομές, προσωπικό με μόνιμες και σταθερές σχέσεις εργασίας.
4. Αποδέσμευση του δήμου από την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης, δηλαδή της ιδιωτικής εταιρείας η οποία συγκεντρώνει και διαχειρίζεται το υλικό των μπλε κάδων τζάμπα.
5. Αναπροσαρμογή της υπό κατασκευή ΜΕΑ στην κατεύθυνση της επεξεργασίας προδιαλεγμένων απορριμμάτων, με στόχο την επαναχρησιμοποίηση και όχι την παραγωγή ενέργειας.
6. Ουσιαστική ενίσχυση του περιβαλλοντικού ελέγχου σε αριθμό, εξοπλισμό και οργάνωση του έμψυχου δυναμικού με μόνιμες και σταθερές σχέσεις εργασίας.
